نگراني ها درباره آثار مخرب امواج الکترومغناطيس بر سلامت انسان،رشدروز افزوني يافته و البته اين نگراني با توجه به رشد روز افزون تکنولوژي چندان عجيب نيست؛ مثلاً در خصوص تلفن هاي همراه، اين نگراني به اين دليل است که موبايل از خود امواج الکترومغناطيسي ساطع مي کند که مقداري از آن، جذب بدن انسان مي شوند. از طرفي ماجراي نصب آنتن هاي تلفن همراه بر بام منازل شهروندان نيز اگرچه بااعلام وزارت بهداشت مبني بر ملزم شدن متوليان نصب اين دکل ها به اخذ صلاحيت بهداشتي از اين وزارتخانه وارد مرحله تازه اي شد؛ اما همچنان به نظر مي رسد که نه همراه اول و نه اپراتورهاي ديگر، تمايلي به هماهنگي با وزارت بهداشت ندارند.
اکثر آنتن هاي تلفن همراه (BTS) که از سوي سه اپراتور اصلي تلفن همراه در کشور نصب شده اند، مجوز ايمني وزارت بهداشت را ندارند.
اگرچه اکثر آنتن هاي تلفن همراه نصب شده در کشور مجوز سنجش ميزان انرژي را از سازمان انرژي اتمي دارند اما ايمني نصب اين آنتن ها به عوامل ديگري نيز بستگي دارد و بايد مطابق استاندارد ملي باشد که در قانون حفاظت از اشعه کشور مصوب سال 67 مجلس نيز ذکر شده است. سنجش چگالي انرژي ساطع شده، ايمني نصب آنتن موبايل، مقاومت سازه اي که آنتن روي آن نصب مي شود از جمله مواردي است که گوراني به ايمني آنتن هاي تلفن همراه مربوط مي داند و مي افزايد: «مقاومت و استحکام سازه اي که آنتن روي آن نصب مي شود بايد مورد تاييد کارشناسان فني قرار گيرد. همچنين گشتاور نيروي عمومي دکل ها بايد محاسبه شود و طوري نصب شوند که با يک باد يا تکان شديد امکان افتادن آن نباشد و اين مساله بايد مستند شود تا امکان پيگيري هاي حقوقي بعدي در صورت وقوع حادثه باشد.»

امواج الکترومغناطيسي؛  چقدر خطرناک است؟

کارشناسان مخابرات نيز در اين زمينه معتقد هستند: «مخابرات 50 سال است که دکل نصب مي کند ومسايل ايمني را هم در نصب دکل ها رعايت مي کند و اينکه وزارت بهداشت بگويد در اين موارد مجوز اين وزارتخانه لازم است مثل اين است که هر کس که مي خواهد ساختمان يا برجي بسازد را مجبور کنيم از وزارت بهداشت هم مجوزبگيرد.» آنهااضافه مي کنند: «در مجموع ميزان انرژي ساطع شده از آنتن هاي تلفن همراه خيلي زياد نيست و طول موج آنها در محدود 800 تا 2 هزار مگاهرتز است؛ ضمن اينکه امواج اين آنتن ها از نوع امواج غيريونيزه است. با اين حال قرار گرفتن در معرض اشعه هاي اين آنتن ها براي مدت طولاني و در فاصله کوتاه خطرناک است. به عبارت ديگر در 5 تا 8 متري رو به روي آنتن (نه دکل) انرژي ساطع شده قابل توجه نيست و از آنجا که اين امواج به صورت مستقيم تابش دارند، بنابراين پشت، بالا و پايين اين امواج خطري ندارد و اينکه خانه هاي زير آنتن هاي موبايل امکان ارتباط دارند به علت اين است که تحت پوشش آنتن ديگري قرار دارند. در عين حال، با توجه به اينکه حداقل ارتفاع براي نصب آنتن 15 متر در نظر گرفته شده است، کارشناسان فاصله حدود 50 متري از دکل آنتن در سطح زمين را فاصله ايمن به شمار مي آورند. با اين حال تداخل امواج آنتن ها ممکن است ميزان انرژي را بالا ببرد و از اين رو لازم است در تمام سطح شهر سنجش چگالي انرژي ساطع شده انجام شود که اين ميزان بايد بين 1 تا 10 ميلي وات باشد و اگر ميزان آن بيش از 10 ميلي وات باشد، خطرناک است.»

يكي از پارامترهاي مهم در يك سيستم قدرت تلفات سيستم است كه ميزان بهينه بودن و راندمان و هزينه هاي طولاني مدت بهره برداري از سيستم را تعيين مي نمايد.اما در تعريف تلفات از ديدگاههاي مختلف جملات مختلفي به كار برده شده است:

يك ديدگاه در ارائه اين تعريف ديدگاه شركتهاي برق ميباشد كه در بيان اين گروه تلفات به تفاضل انرژي ورودي به انرژي مصرفي اطلاق مي شود.در هر دو تعريف فوق تلفات شامل تلفات فني و غير فني ميباشد كه تلفات فني مربوط به ساختار ذاتي و نوع طراحي و اجراي سيستم قدرت ميباشد و تلفات غير فني شامل تلفاتي است كه در تجهيزات اندازه گيري و حفاظتي يك سيستم قدرت ايجاد مي شود.

در يك ديدگاه عمومي تر تلفات عبارتست از آن بخش از توان الكتريكي كه به كار مفيد تبديل نشود.

اما از ديدگاه ملي تلفات انرژي الكتريكي شامل تمامي اتلافهاي انرژي الكتريكي در تمامي مراحل سيستم قدرت شامل بخشهاي توليد، انتقال و توزيع ميباشد و در اين تعريف نه تنها تلفات فني و غير فني بلكه تمامي الگوههاي غلط مصرفي از سوي مصرف كنندگان نيز شامل تلفات انرژي الكتريكي محسوب مي شود.

تلفات در يك سيستم قدرت از مجموع تلفات در هر سه قسمت توليد،انتقال و توزيع انرژي الكتريكي حاصل مي شود اما معمولا شركتهاي برق تلفات در بخش توليد را براي طراحيها و بهينه سازي سيستم در نظر نمي گيرند به همين دليل در اين گزيده هم براي بخش توليد به مختصر اشاره اي اكتفا مي شود.

در نيروگاهها تلفات بر اساس ساختار و نوع  نيروگاه  دسته بندي مي شوند.در نيروگاه هاي فسيلي كه بخش عمده و اصلي تلفات را در نيروگاههاي ما تشكيل ميدهند بيشترين بخش تلفات مربوط به نيروگاههاي گازي است كه علاوه بر اينكه در اين نيروگاهها  چيزي حدود 80% انرژي ورودي به صورت تلفات گرمايي در فضاي نيروگاه منتشر مي شود. علاوه برآن ساختار اين نيروگاهها به گونه ايست كه فقط براي مدتي كوتاه و موقت و جهت تامين بار در ساعات پيك مصرف در مدار قرار ميگيرند و در صورت كاربرد آن در مدت زمان طولاني هزينه هاي مربوط به آسيب تجهيزات نيز به تلفات نيروگاه اضافه مي شود.البته اين مشكلات در نيروگاههاي بخار و به خصوص سيكل تركيبي تا حدودي بهبود پيدا نموده است كه همين امر باعث گرايش بيشتر سياستگذاران صنعت برق كشور به احداث نيروگاههاي سيكل تركيبي شده است.

در بخش انتقال يك سيستم قدرت عمده ترين تلفات شامل موارد زير ميباشند:

1- تلفات اهمي خطوط انتقال و فوق توزيع

2- تلفات ناشي از پديده كرونا در خطوط و پستها

3- تلفات ناشي از نشتي جريان

4- تلفات مربوط به ترانسفورمرهاي قدرت در پستها

5- تلفات ناشي از فرسودگي تجهيزات خطوط و پستها

6- تلفات ناشی از پخش بار نامناسب

7- تلفات ناشي از عبور توان راكتيو از خط انتقال

8- تلفات مربوط به تجهيزات پستها به خصوص راكتورها و تا حدودي كاپاسيتورها

در حوزه توزيع سيتم قدرت نيز عمده ترين تلفات شامل موارد زير مي باشند:

1- تلفات ناشي از ترانسفورمرهاي توزيع

2- تلفات ناشي از نامتعادلي بار

3- تلفات مربوط به شبكه هاي توزيع آلوده به هارمونيكهاي جريان

4- تلفات اهمي خط

5- تلفات ناشي از اتصال زمين نامناسب

6- تلفات ناشي از پايين بودن ضريب قدرت شبكه